31 januari 2024
– Geschreven door Anne –
Rekenen met percentages wordt een stuk eenvoudiger en overzichtelijker door de 1%-regel te gebruiken! In dit blog lees je hoe je de 1%-regel kunt uitleggen.
WANNEER WORDT DE 1%-REGEL AANGELEERD?
In sommige rekenmethodes wordt de 1%-regel al in groep 7 aangeleerd. Volgens de landelijk opgestelde rekendoelen hoort deze manier van rekenen met percentages bij de doelen van groep 8.
Leerdoel SLO (landelijk): Ik kan met eenvoudige getallen de 1%-regel toepassen en kan uitleggen dat 1% van een hoeveelheid of getal kan worden berekend door te delen door 100 of te vermenigvuldigen met 0,01 (bijv.: 3% van €120,-).
HET BELANG VAN DE 1%-REGEL
Toch is het wel begrijpelijk dat er vaak al in groep 7 wordt gekozen om de regel aan te leren. Het is een regel die eenvoudig toegepast kan worden, duidelijk laat zien dat het om een deel van het geheel gaat en ervoor zorgt dat het antwoord op de som vlot en precies kan worden berekend.
HOE WERKT DE 1%-REGEL?
De naam 1%-regel zegt het eigenlijk al. Je rekent eerst 1% van het geheel uit. Daarna reken je het gevraagde percentage uit.
De 1%-regel bestaat dus uit twee stappen.
- Reken 1% uit.
- Reken het gevraagde percentage uit.
VOORBEELDSOM MET 1%-REGEL
Laatst las ik dat 22% van de groep 8 leerlingen thuis nooit een boek voor zijn plezier leest. 22% van de groep 8 leerlingen. Nooit. Een boek. Voor plezier. Heftig…
In Nederland zitten 185.000 kinderen in groep 8. Hoeveel kinderen lezen dan thuis nooit een boek voor hun plezier?
UITREKENEN MET STROOK
De strook. Ik ben fan! Waarom? De strook helpt énorm bij het inzichtelijk maken van de som. Het laat duidelijk zien dat het hier om een deel (22%) van een geheel (185.000 kinderen) gaat. Daarnaast kost het totaal geen moeite om er een te tekenen en iedereen kan een strook tekenen.
Als je het mij vraagt, móéten alle kinderen die rekenen lastig vinden, een strook tekenen en deze gebruiken bij het rekenen met procenten. Je merkt het al; ik hamer erop.
Dus… hoe pak je deze som aan? En hoe leg je dat aan een kind uit?
- Laat het kind een strook tekenen.
- Schrijf aan het eind van de strook 100% aan de bovenkant en in dit geval 185.000 aan de onderkant. (Mag eventueel ook andersom.)
- Teken 1% in de strook.
Dit was het voorwerk. Nu komen we bij de twee stappen aan, die gezet moeten worden om het aantal uit te rekenen.
- Reken 1% uit.
Om van 100% bij 1% te komen, deel je 100% door 100. 100% : 100 = 1%.
Aan de bovenkant en onderkant van de strook doe je altijd hetzelfde.
Dus doe je dit ook met het aantal. 185.000 : 100 = 1850.
2. Reken het gevraagde percentage (in dit geval 22%) uit.
Om van 1% bij 22% te komen, vermenigvuldig je 1% met 22. 1% x 22 = 22%
Nogmaals: Aan de bovenkant en onderkant van de strook doe je altijd hetzelfde.
Dus… vermenigvuldig je ook het aantal met 22. 1850 x 22 = …
…40.700.
Et voila! In Nederland zijn er dus 40.700 leerlingen die thuis nooit een boek voor hun plezier lezen. Pijnlijk…
TIPS BIJ HET UITLEGGEN VAN DE 1%-REGEL
Mijn grootste tip (kon je in dit verhaal niet omheen) is het gebruik van de strook. Dit zijn mijn andere tips bij het uitleggen van de 1%-regel:
1. Geef in je instructie een voorbeeld die je zelf, op een rustige manier, uitrekent. (voordoen)
2. Leg extra nadruk op de twee stappen, die gemaakt moeten worden, om deze som uit te rekenen.
3. Vertel het kind dat je het één keer voordoet en dat hij daarna een nieuwe som krijgt, waarbij hij jou mag vertellen welke stappen hij maakt.
Benadruk dat het níét om het antwoord van de som gaat, maar om de stappen. Welke stappen kan hij zich nog herinneren? En zet hij de stappen in de goede volgorde?
4. Lekker overladen met complimentjes als hij één of meerdere stappen heeft onthouden. Want elke juiste stap, is een stap in het uiteindelijk kunnen oplossen van de som!
5. Zorg ervoor dat de dag (en de week en de maand) erna een nieuwe, soortgelijke som klaarstaat. Zo kan de instructie niet te ver wegzakken en kun je kijken of het is blijven hangen!
OEFENWERKBLAD 1%-REGEL
Voor de liefhebbers heb ik een paar werkbladen gemaakt met sommen op dit niveau, passend bij het leerdoel. Wil je lekker oefenen? Klik dan hier om de werkbladen te downloaden.
REKENVIDEO’S OVER PROCENTEN
Wist je dat op deze website meer dan 300 rekenvideo’s met rekeninstructies staan? Benieuwd naar de lessen over procenten? Je vindt ze hier:
GROEP 7 LES 4 Procenten
GROEP 7 LES 5 Hoeveel procent is gekleurd?
GROEP 7 LES 9 Procenten – korting berekenen
GROEP 8 LES 12 Korting in procenten
GROEP 8 LES 16 De 1%-regel
VOORBEELDVIDEO PROCENTEN
Ook op YouTube kun je samen met me rekenen! Deze les gaat over procenten:
Wil je op de hoogte worden gebracht van elke nieuwe rekenles op YouTube? Abonneer je dan op mijn YouTube-kanaal! Veel rekenplezier!
Psst… Nieuwsgierig naar de blogs over breuken? Lees dan de blogs ‘Breuken voor ouders en leerkrachten’ en ‘Breuken naar kommagetallen omrekenen’!
