Kolomsgewijs rekenen vs. cijferend rekenen: waarom ik voor het traditionele kies

Op de basisschool leren kinderen tegenwoordig vaak rekenen met een methode die kolomsgewijs rekenen heet. Daarbij tel je de honderdtallen, tientallen en eenheden apart op, van links naar rechts. Bij aftrekken werk je op dezelfde manier. Overzichtelijk? Op papier misschien. In de praktijk blijkt het vaak omslachtig en verwarrend. In dit blog leg ik het verschil tussen kolomsgewijs en cijferend rekenen uit. Ook lees je waarom ik altijd kies voor cijferend rekenen (het traditionele onder elkaar rekenen) en waarom ik een hekel heb aan kolomsgewijs rekenen. Zo, dat is eruit. 😉

Het verschil tussen kolomsgewijs en cijferend rekenen

Veel ouders vragen zich af wat precies het verschil is tussen kolomsgewijs en cijferend rekenen. Bij kolomsgewijs rekenen ligt de nadruk op inzicht in de getallen, terwijl bij cijferend rekenen juist de vaste volgorde en structuur centraal staan. In dit blog laat ik je voorbeelden zien van deze twee manieren en lees je waarom ik uiteindelijk kies voor de traditionele, cijferende manier.

Wat is kolomsgewijs rekenen?

Bij kolomsgewijs rekenen werk je van links naar rechts en tel je de getallen per kolom bij elkaar op: eerst de honderdtallen, dan de tientallen en tenslotte de eenheden. Een kind is niet alleen bezig met optellen, maar moet ook nadenken over de waarde van de getallen.

Als je daarmee klaar bent, moet je alle tussenantwoorden opnieuw optellen om tot de einduitkomst te komen. Je maakt dus een extra optelsom.

Bij aftrekken wordt het nog lastiger. Daar krijgen kinderen te maken met tekorten en negatieve getallen. Ze moeten bijvoorbeeld de som 0 – 60 maken. Ze noteren dat er “60 tekort” is. Voor jonge kinderen is dit een enorme denkstap die ze vaak nog helemaal niet kunnen maken.

Ten slotte: als je de minsommen hebt gemaakt, tel je de uitkomsten bij elkaar op. Optellen dus bij een minsom… met negatieve getallen… toch aftrekken dus… of niet?

Geen wonder dat dit voor veel kinderen verwarrend voelt (en eerlijk: voor mij ook). Het gevolg? Onzekerheid, frustratie en foutjes die niets met hun rekeninzicht te maken hebben, maar met de methode zelf.

En dan heb ik het in dit blog nog niet eens over kolomsgewijs vermenigvuldigen en delen… Don’t get me started… 😉

Waarom ik tegen kolomsgewijs rekenen ben

Kolomsgewijs rekenen wordt vóór het cijferend rekenen aangeboden. Want jazeker, verderop in de methode leren leerlingen ook cijferend rekenen, de traditionele manier. De auteurs van methodes zoals Rekenrijk zien kolomsgewijs rekenen als een tussenstap tussen hoofdrekenen en cijferend rekenen. Het doel is begrip: kinderen leren waarom een som werkt, niet alleen hoe.

Maar dat begrip wordt in de praktijk allang opgebouwd met rijgsommen, het rekenrek en de getallenlijn. Dáár leren kinderen wat tientallen en eenheden betekenen, en hoe getallen zijn opgebouwd. Kolomsgewijs rekenen is een extra manier van onder andere optellen en aftrekken, die niet noodzakelijk meer inzicht oplevert, maar juist voor verwarring kan zorgen.

Kolomsgewijs rekenen is:

• omslachtig: eenvoudige sommen worden onnodig lang.
• dubbel werk: kinderen moeten eerst losse kolommen uitrekenen en daarna nóg een keer optellen.
• te abstract: kinderen moeten met negatieve getallen en tekorten werken, soms voordat ze dat kunnen begrijpen.
• niet toekomstbestendig: uiteindelijk moeten kinderen tóch cijferend rekenen leren.

En nu denk je misschien: waarom ben je dan wél fan van cijferend rekenen, Anne? Dat zal ik je vertellen!

Wat is cijferend rekenen?

Eerst even kort: wat is cijferend rekenen eigenlijk? Bij cijferend optellen – de traditionele manier die de meeste volwassenen van 30 jaar en ouder op school hebben geleerd – zet je de getallen netjes onder elkaar. Je begint rechts bij de eenheden en werkt stap voor stap naar links. Daarbij verplaatsen de ‘tienen naar de buren’.

Bij cijferend aftrekken werk je ook van rechts naar links en (als het nodig is) leen je ‘bij de buren’.

Alles staat overzichtelijk onder elkaar en je hoeft geen losse tussenstappen of tekorten bij te houden. Dit maakt het veel duidelijker en betrouwbaarder.

Cijferend rekenen: duidelijk en betrouwbaar

Cijferend rekenen is sneller, efficiënter en betrouwbaarder dan kolomsgewijs rekenen. Ongeacht hoe groot de getallen zijn, waarmee je wilt rekenen.

De vaste volgorde (vooral bij cijferend vermenigvuldigen en delen) geeft houvast en helpt hen stap voor stap tot de juiste uitkomst te komen. Juist zwakke rekenaars hebben hier baat bij.

Waarom zou je een tussenstap, het kolomsgewijs rekenen, aanleren als het uiteindelijke doel is om kinderen cijferend te laten rekenen? Zeker voor kinderen die snel onzeker worden, is het belangrijk dat er niet te veel verschillende methodes door elkaar lopen. Met cijferend rekenen weten ze precies wat de volgende stap is en dat zorgt voor rust en vertrouwen.

Wat betekent dit voor jou als ouder?

Misschien herken je het wel: je kind leert een manier die er heel anders uitziet dan jij gewend bent. Je wilt helpen, maar vraagt je af of je het ‘fout’ doet als je de ouderwetse manier gebruikt.

Belangrijk: overleg altijd eerst met de school van je kind als je merkt dat kolomsgewijs rekenen te moeilijk wordt en je het idee hebt dat je kind beter cijferend kan leren rekenen. Leerkrachten kunnen vaak aangeven of je een begin kunt maken met het cijferend rekenen. Zo voorkom je dat je kind verschillende methodes door elkaar gaat gebruiken en nog meer in de war raakt.

Kort samengevat: kolomsgewijs rekenen wordt leerlingen vóór het cijferend rekenen aangeleerd, maar zorgt vaak voor verwarring. Cijferend rekenen is en blijft de meest betrouwbare methode, zeker voor kinderen die rekenen lastig vinden.

Als je kind uiteindelijk cijferend kan rekenen, dan heeft hij iets heel handigs geleerd wat jarenlang meegaat!

---

Psst… Ben je benieuwd of je kind toe is aan de eerste rekensom? Lees dan hier het blog ‘Rekenen: wanneer is een kind eraan toe?‘.

---

Cijferend rekenen op Lesvananne.nl

Wil je jouw kind stap voor stap cijferend leren rekenen? Dat kan op Lesvananne.nl! Je vindt hier meer dan 300 videolessen lessen, waaronder video’s waarin ik deze manier van rekenen duidelijk uitleg. Hieronder staan ze op een rij:

Groep 5

Les 24: Plus onder elkaar
Les 25: Min onder elkaar
Les 45: Plus onder elkaar – ’tientjes’ naar de buren
Les 46: Min onder elkaar met lenen bij de buren

Groep 6

Les 18: Plussommen onder elkaar – ’tientjes’ naar de buren
Les 19: Minsommen onder elkaar met lenen bij de buren
Les 23: Geldbedragen onder elkaar optellen
Les 25: Keersommen onder elkaar
Les 54: Keersommen onder elkaar, deel 2
Les 62: De staartdeling

Groep 7

Les 7: Keersommen met komma onder elkaar
Les 17: Staartdelingen met rest
Les 24: Cijferend optellen met kommagetallen
Les 25: Cijferend aftrekken met kommagetallen
Les 26: Kommagetallen vermenigvuldigen (onder elkaar)

💛 In al deze lessen geef ik de rekeninstructie, zoals die ook op de basisschool wordt gegeven.

Meteen aan de slag? Dat kan! Meld je hier aan!

---

Veelgestelde vragen over kolomsgewijs en cijferend rekenen

---

Wil je meer lezen over hoe kolomsgewijs rekenen ooit is ontstaan? Kijk dan op de website van het Freudenthal Instituut, waar deze manier van rekenen werd ontwikkeld.

---