5 tips voor hoofdrekenen

18 november 2020
– Geschreven door Anne –

Een kleine hoofdrekensom maken is iets, dat we regelmatig doen. Met hoofdrekenen bedoel ik, dat je de som in je hoofd uitrekent. Je gebruikt geen kladpapier. Dat doe je niet alleen bij het rekenen in de klas, maar ook bijvoorbeeld tijdens het boodschappen doen. 

Misschien dat je een keer 20 euro in de supermarkt te besteden hebt. Er liggen al drie artikelen in je mandje. Kan die vierde er nog bij?

Of je wilt twee cadeautjes kopen en niet meer dan 15 euro uitgeven. Gaat dat lukken?

En wat denk je hiervan: Om in de finale van Linda’s Miljoenenjacht te komen, moesten twee kandidaten zo snel mogelijk een hoofdrekensom maken. De meest behendige haalde toch maar mooi enkele tonnen op!

Hoog tijd dus voor 5 tips, die je kunnen helpen tonnen te verdienen! Oké, misschien is dat een beetje overdreven. Maar die 5 tips helpen je wel. Niet alleen in de klas, maar ook daarbuiten!

TIP 1: ZET DE SOM NIET ONDER ELKAAR IN JE HOOFD

Een som onder elkaar uitrekenen kan makkelijk en snel gaan. De keersom 27 x 40 = zet je onder elkaar en voilà, zo gepiept! Helaas is het uitrekenen van een som onder elkaar in je hoofd meestal geen succes. Je moet te veel stappen maken, voordat je achter het antwoord komt. Ik heb het kinderen in mijn klas zien doen en ik heb hen nog nooit het goede antwoord zien geven. Zet rekensommen dus niet onder elkaar in je hoofd. 

Hoe moet ik deze som dan uitrekenen?
Je kunt de keersom 27 x 40 splitsen. Je maakt de som 20 x 40 en onthoudt het antwoord. Dan maak je de som 7 x 40. Tel de twee antwoorden bij elkaar op en hoppakee… klaar is Kees!

TIP 2: SPLITSEN BIJ HET HOOFDREKENEN

Ik ga direct door met mijn tweede tip bij het splitsen. Je kunt niet alleen een keersom splitsen, maar ook een deelsom, plussom en minsom. 

Hoe kan ik een som splitsen?
Hoe je splitst, mag je zelf weten. Ik vind het handig om de honderdtallen van de tientallen te scheiden, de tienduizendtallen van de duizendtallen enzovoort. Je kunt de som 4800 + 3700 in de volgende twee sommen splitsen:

4000 + 3000 = …

800 + 700 = …

Je hoeft in dit geval alleen het eerste antwoord te onthouden. 7000 + … = …?

Hoe splits ik een deelsom?
Ik neem voor dit voorbeeld de deelsom 98 : 7. Je kun het volgende in je hoofd doen:

Het getal 70 is het hoogste getal in de tafel van 7. Daarom splits je het getal 98 op in 70 en wat er over blijft. Juist. 28.

Eerst maak je de hoofdrekensom 70 : 7. Dat is 10.
Dan maak je de hoofdrekensom 28 : 7. Dat is 4.
Je hebt de 10 in je hoofd bewaard en je telt daar de 4 bij op. Het antwoord op deze rekensom is…?

TIP 3: MAAK EEN PLAATJE IN JE HOOFD

Vaak moet je een of twee antwoorden onthouden, voordat je bij het uiteindelijke antwoord komt. Dat ‘tussenantwoord’ moet op de een of andere manier in je hoofd geprent worden. Als je dat antwoord vergeet, maak je de som fout. Dat willen we natuurlijk niet! Dus… wat kun je doen om het ‘tussenantwoord’ goed te onthouden?

Als voorbeeld gebruik ik de plussom van net: 4800 + 3700.

De eerste som is 4000 + 3000. Het antwoord, 7000, moet je goed onthouden. Dat doe je door je fantasie te gebruiken. Visualiseer een denkwolkje boven je hoofd. Zet het getal 7000 in het wolkje. Je kunt het getal ook zonder geluid uitspreken. 

Dan ga je verder met rekenen. De volgende som is 800 + 700. Het antwoord is 1500. Nu denk je terug aan het denkwolkje boven je hoofd. Welk getal stond daarin? Dat getal tel je bij de 1500 op. Ook deze som kun je in het denkwolkje zetten. Maar natuurlijk niet onder elkaar, hè! Het antwoord is..?

TIP 4: GEBRUIK JE VINGERS

Bij hoofdrekenen mag je geen kladpapier gebruiken. Je kunt de ‘tussenantwoorden’ dus niet opschrijven. Maar ik heb niemand horen zeggen, dat je het antwoord niet met je vingers op de tafel mag ‘schrijven’. 

Je kunt het denkwolkje, dat bij de vorige tip boven je hoofd hing, ook op tafel visualiseren. Bij de som van net was het ‘tussenantwoord’ 7000. De 7000 ‘schrijf’ je dan met je vingers in het denkwolkje op tafel. 

TIP 5: TRAINEN

Hoofdrekenen kun je trainen, je kunt er beter in worden. Samen met iemand oefenen maakt dus wel degelijk verschil! Thuis kun je er een spelletje van maken. Wie kan de som het snelst goed uitrekenen? Vertel elkaar hoe je de som hebt uitgerekend en of je een van de tips hebt gebruikt. Je zult op school tijdens de rekenles merken, dat je steeds sneller en beter in hoofdrekenen wordt! En wie weet, heb je het nog eens nodig om de hoofdprijs bij Miljoenenjacht te winnen.

hoofdrekenen bij les van anne

Een rekensom visualiseren, dat doe ik zelf ook! In de lessen gebruik ik het denkwolkje om te laten zien, wat er in mijn hoofd gebeurt. Je ziet het allemaal in de rekenlessen van groep 4, groep 5, groep 6 en groep 7!

rekeninstructies op video

Wist je dat deze website vol staat met rekenvideo’s? Ik help jouw kind namelijk graag bij het leren rekenen!

Benieuwd naar onze instructie- en oefenlessen? Neem hier dan een kijkje:

REKENVIDEO’S VOOR KLEUTERS
REKENVIDEO’S VOOR GROEP 3
REKENVIDEO’S VOOR GROEP 4
REKENVIDEO’S VOOR GROEP 5
REKENVIDEO’S VOOR GROEP 6
REKENVIDEO’S VOOR GROEP 7
REKENVIDEO’S VOOR GROEP 8

Veel rekenplezier!