23 januari 2024
– Geschreven door Sonja –
Mijn zoon Sven zit in groep 4 en kreeg de opdracht om thuis, en overal waar hij was, op de klok te kijken en te benoemen hoe laat het was. Wij gingen ermee aan de slag! In dit blog lees je wat een kind leert in groep 4 op het gebied van klokkijken, welke voorkennis een kind nodig heeft en hoe wij de opdracht hebben uitgevoerd.
Voordat een kind alle kloktijden van de analoge klok (cijferklok) én digitale klok kan opnoemen, moet hij eerst geleerd hebben hóe hij een klok kan aflezen. Dit leert hij op school. Al vanaf groep 1 wordt hiermee begonnen.
Leerlijn klokkijken bij kleuters
Kleuters komen al in aanraking met het begrip tijd. Begrippen, zoals vandaag, morgen, gisteren, maar ook de maanden en seizoenen van het jaar komen in de kleuterklas aan bod. Kinderen krijgen spelenderwijs inzicht in de grote en kleine wijzer op de klok en het begrip van tijd, als in bedtijd of etenstijd. Daarnaast leren ze de cijfers tot tenminste 12.
Leerlijn klokkijken groep 3
Leren klokkijken is een onderdeel van het rekenen in groep 3. De kinderen maken kennis met de hele uren, de halve uren en de kwartieren. Er wordt ook begonnen met aflezen van de klok: wat zie je allemaal op een klok, hoe staan de wijzers en hoe kun je de hele en halve uren aflezen? Ook leren de kinderen rekenen met behulp van de grote en kleine wijzer en leren ze hoe je in uren voor- en achteruit kunt tellen.
Psst… Benieuwd hoe je je kind bij het beginnend klokkijken kunt helpen? In dit blog lees je meer!
Leerlijn klokkijken in groep 4
In groep 4 wordt het klokkijken uitgebreid met meer tijdstippen. De kinderen leren onder andere de 5 en 10 minuten van de klok af te lezen. De basiskennis die een kind hiervoor nodig heeft, is dat hij weet hoeveel minuten er zitten in een uur, een half uur en een kwartier. Ook wordt de basis van groep 3 nog veel herhaald, voordat het kind leert klokkijken in groep 4.
Voorkennis activeren
Wanneer je iets nieuws leert, is het belangrijk dat je het leert koppelen aan bestaande kennis. Voorkennis activeren is dan ook een hele belangrijke stap. Voorkennis wordt gezien als de ‘kapstok’ in je brein. Pas wanneer je iets nieuws aan een kapstok kunt hangen, kan je brein het onthouden en toepassen in verschillende situaties. Controleer dus eerst of de doelen van groep 3 nog met gemak uit te voeren zijn, voordat je aan de doelen van groep 4 begint.
Thuis oefenen met klokkijken
Als een kind alle leerdoelen van groep 4 aangeboden heeft gekregen en begrijpt, is het tijd om het aflezen van de kloktijden te automatiseren. Vertel je kind eerst wat hij gaat oefenen en waarom hij dat doet. “We gaan oefenen met het aflezen van álle tijden op de cijferklok, zodat je over een tijdje de kloktijden lekker vlot kunt opnoemen!” Maak het leerdoel ook specifieker, door te vertellen wanneer je kind eraan gaat werken en hoe hij dat gaat doen. Door heel specifiek te zijn, weet je kind beter wat het doel is van de opdracht en kun je efficiënter werken. Daarnaast kun je ook beter feedback geven en een opdracht bijsturen.
Terug naar de opdracht van Sven! De opdracht ‘kijk op verschillende klokken hoe laat het is’, kan dus nog meer uitgebreid worden.
Bijvoorbeeld: “Kijk de komende week op 10 verschillende soorten klokken. Benoem hardop hoe laat het op de klok is en benoem waarom je dat weet. Waar staat de grote wijzer, waar staat de klein wijzer en hoeveel minuten is het over of voor het hele uur?”
Zo gingen wij aan de slag!
Een week lang bekeken Sven en ik samen (bijna) alle klokken die we tegenkwamen. Hoe laat was het op de klok? Waar staan de grote en de kleine wijzer? Een leuke opdracht. Ik merkte aan Sven dat hij veel bewuster was van de tijd en hoeveel tijd hij nog had. Zo kon hij voor het naar schoolgaan beter inschatten hoe laat hij zich aan moest kleden en hoeveel tijd hij nog had om te ontbijten. Die bewustwording is heel belangrijk bij iets nieuws aanleren.
Wanneer je thuis veel aandacht besteed aan de tijd en de klok, dan zal je kind er op school ook veel profijt van hebben.
Tips voor thuis
– Je kunt in gesprekken over tijd ook naar de klok verwijzen: “Om kwart over acht moet je ontbijt op zijn, want de school begint om half negen.” Of: “Je mag om vier uur pas op je tablet, dus je moet nog een half uurtje wachten.”
– Geef je kind een eigen klok*. Dit kan een oefenklok zijn, maar ook een echte klok op de slaapkamer of een horloge. Vraag dan ook regelmatig hoe laat het is.
– Je kunt ook rekenen met tijd. Een voorbeeld: “Het is nu half 5. Over een half uur begint de voetbaltraining. Weet jij hoe laat dat is?” of: “Het is nu zeven uur. Om half 9 moet je op school zijn. Hoeveel tijd heb je nog?”
Wanneer dit soort vragen makkelijk beantwoord worden, kun je uitbreiden naar: “Hoeveel tijd zit er tussen zeven uur in de avond en zeven uur in de ochtend?” Of: “Het is nu kwart over een. Hoe laat is het over drie uur?”
* Een goede oefenklok heeft cijfers, een duidelijk verschil tussen de lengte van de grote en de kleine wijzer en streepjes die de minuten aangeven.
Klokspelletjes
Ben je op zoek naar meer spelletjes met betrekking tot klokkijken? Denk dan eens aan:
Met dit Loco boekje oefenen kinderen de basisbegrippen van de tijd. Ze leren spelenderwijs tijden herkennen, zowel analoog als digitaal. Daarnaast zijn er puzzels, waarin dag en nacht en de seizoenen voorkomen en begrippen rond tijd geleerd worden.
Spelenderwijs oefenen met klokkijken voor kinderen vanaf 7 jaar. Met dit dubbelzijdige kaartspel oefen je het hele uur, halve uur, kwartier en ‘tien voor’ met zowel de digitale en analoge klok.
rekenvideo’s over klokkijken
Op deze website vind je allemaal rekenvideo’s. In de rekenvideo’s geeft Anne de rekeninstructie, zoals die op de basisschool ook wordt gegeven.
Benieuwd naar de rekenlessen over klokkijken? Je vindt ze hier:
GROEP 3 LES 12 De klok – hele en halve uren
GROEP 4 LES 9 Digitaal klokkijken – hele uren
GROEP 4 LES 10 Klokkijken – van … tot …
GROEP 4 LES 7 Klokkijken – kwartieren
GROEP 4 LES 22 Klokkijken – 5 en 10 over/voor (heel)
GROEP 4 LES 35 Klokkijken – 5 en 10 over/voor (half)
GROEP 4 LES 38 Klokkijken – minuten
GROEP 4 OEFENLES Kwartieren
GROEP 4 OEFENLES Klokkijken – 5 en 10 over/voor (heel)
GROEP 5 LES 16 Digitale klok – hele en halve uren
GROEP 5 LES 17 Digitale klok – alle uren
GROEP 5 LES 26 Digitale klok – rekenen met hele en halve uren
GROEP 5 LES 42 Digitale klok – kwartieren
GROEP 5 LES 43 Digitale klok – rekenen met kwartieren
GROEP 5 LES 56 Digitale klok – 5/10 voor/over
GROEP 6 LES 14 Vertrektijden met vertraging
GROEP 6 LES 24 Digitale klok – alle tijden
GROEP 6 LES 30 Tijdverschil berekenen
GROEP 6 LES 35 De seconde
oefenen op youtube
Ook op Annes YouTube-kanaal kan jouw kind met rekenen oefenen! Kijk maar eens naar deze video. (Leuk als je op het ‘duimpje omhoog’ klikt!)
Wil je op de hoogte worden gebracht van iedere nieuwe rekenles op YouTube? Abonneer je dan op Annes Youtube-kanaal!
